Een ouder die het gezag over een kind heeft, moet het kind verzorgen en opvoeden. Daarnaast mag de ouder officiële handelingen uitvoeren voor het kind. Zoals een handtekening zetten voor de aanvraag van een paspoort, maar dat is natuurlijk niet het enige waarom het regelen van het gezamenlijk gezag belangrijk is. Veel ouders zijn op dit gebied slecht voorgelicht over de rechten met betrekking tot hun kind met alle gevolgen van dien voor de kinderen. In deze blog vertel ik je hier meer over. 

Erkenning van het kind

Steeds meer kinderen worden geboren uit affectieve relaties oftewel ongehuwde ouders, van deze kinderen staat niet onmiddellijk vast wie de juridische vader is. De vader dient hiervoor het kind te erkennen. Hiervoor is de medewerking van de moeder nodig. De erkenning regelen jullie door samen naar de gemeente te gaan waar het kind geboren wordt. Dit kan al voor de geboorte van het kind, bij voorkeur vóór 20 weken. Dit heet ‘erkenning van de ongeboren vrucht’. De erkenning van jullie kind betekent dat:

• Tussen jou en jullie kind een juridische band (familierechtelijke betrekking) ontstaat;
• Je hebt de verplichting om jullie kind te onderhouden (onderhoudsplicht) totdat het 21 jaar wordt;
• Je hebt na een scheiding recht op omgang, informatie en consultatie. De verzorgende ouder heeft dan de wettelijke plicht om jou te informeren over belangrijke ontwikkelingen rondom het kind;
• Jij en het kind worden elkaars wettelijke erfgenamen;
• Je kiest (met jouw partner) op het moment van erkenning de achternaam van jullie kind. Dat mag de naam van de vader of de moeder zijn;
• Jullie kind krijgt mogelijk jouw nationaliteit. Dit is afhankelijk van het recht van het land waarvan jij de nationaliteit hebt;
• Heb je de Nederlandse nationaliteit? Dan krijgt het kind dat je erkent ook automatisch de Nederlandse nationaliteit. Je moet het kind dan wel erkennen voordat het 7 jaar oud is.

Ouderlijk gezag aanvragen ná erkenning

Vaak denken ongehuwde vaders dat zij het gezag al hebben gekregen met de erkenning. Dat is een misverstand. Ben je niet getrouwd of heb je geen geregistreerd partnerschap met de moeder van het kind? Dan krijgt de vader bij de erkenning niet automatisch het ouderlijk gezag. Zonder ouderlijk gezag kun je niet meebeslissen over de opvoeding van je kind. Ook kun je dan niet optreden als zijn of haar wettelijke vertegenwoordiger.

En dat houdt in dat:

• jij je kind niet in kunt schrijven op een school
• jij geen paspoort aan kunt vragen voor je kind
• jij geen toestemming mag geven voor een medische behandeling

Bij de medische behandeling dient dan onderscheid gemaakt te worden tussen de noodzakelijke en de noodzakelijk medische ingrepen. Daarbij is de vraag dus of het kan wachten of niet? Als het kan wachten, dan neemt moeder hierin de beslissing. Is het acuut dan is het protocol van het ziekenhuis of de huisarts leidend.

Als je het ouderlijk gezag niet aanvraagt, dan kun je dus niet optreden als wettelijk vertegenwoordiger, maar je kunt ook niet meebeslissen over de opvoeding van jouw kind. En zo is er geen gelijkwaardigheid tussen jullie als ouders. Tevens is het zo dat als de ouder met het gezag komt te overlijden, de rechter bepaalt wie dan het gezag krijgt. Dat kan de andere ouder zijn, maar dat kan ook iemand anders zijn.

Het is dus belangrijk om het gezamenlijk gezag te regelen. Dit kunnen jullie kosteloos via het digitaal loket Rechtspraak.nl regelen. Met je DigiD krijg je toegang tot het digitale formulier, de website vult automatisch jouw gegevens aan uit de Basisregistratie Personen. Dus het is in een mum van tijd en het is een piece of cake om dit te regelen. En het is in het belang van jullie (gelijkwaardige) relatie en van de kinderen om dit goed te regelen.