Wat is een ouderschapsplan?

Een ouderschapsplan is een schriftelijke vastlegging van de afspraken over minderjarige kinderen, waarover jullie het gezamenlijk gezag hebben. Het gaat over de verzorging en opvoeding van jullie kinderen nadat jullie uit elkaar zijn gegaan door middel van een echtscheiding, ontbinding geregistreerd partnerschap, of beëindiging samenwonen. In deze blog vertel ik je wat de meest gestelde vragen zijn over het ouderschapsplan.

1. Waarom is een ouderschapsplan belangrijk en tevens verplicht?

Het is belangrijk dat jullie je samen verantwoordelijk voelen voor de verzorging, de opvoeding en de ontwikkeling van de kinderen. Het ouderschapsplan kan hierbij helpen. Op deze wijze hebben jullie beiden inspraak in de verzorging van de kinderen en kunnen jullie hier gezamenlijk afspraken over maken. Een ouderschapsplan is verplicht op het moment dat jullie het gezamenlijk gezag over de kinderen hebben en de kinderen jonger dan 18 jaar zijn. Er dienen afspraken te worden gemaakt omtrent de kosten van onderhoud en studie van de kinderen en hoe jullie deze verdelen. De onderhoudsplicht duurt voort tot de leeftijd van 21 jaar.

Het is belangrijk om deze afspraken met elkaar te maken, zodat iedereen weet waar hij/zij aan toe is en er geen onnodige ruzies ontstaan. Door een ouderschapsplan op te stellen is het duidelijk wanneer de kinderen waar zijn en hoe er met bepaalde situaties om dient te worden gegaan. Het is voor de kinderen prettig om hen hier, indien mogelijk, bij te betrekken en ook te vragen naar wat zij van de situatie vinden en wat dit met hen doet? En hoe zij de toekomst voor zich zien? Zeg hen duidelijk dat zij niet hoeven te kiezen tussen papa of mama.

2. Hoe lang is een ouderschapsplan geldig?

Er zit geen houdbaarheidsdatum op een ouderschapsplan, wel vertel ik mijn cliënten vaak dat zij het ouderschapsplan als een groeiplan moeten zien. Stel je hebt een kindje dat tijdens het opstellen van het ouderschapsplan 2 jaar is, dan heeft het kindje op dat moment hele andere behoeftes dan op zijn/haar 4de levensjaar. Hij/zij gaat dan immers ook naar school waardoor de omgangsregeling drastisch kan veranderen. Ook kan de situatie veranderen als één van jullie gaat verhuizen naar een andere plaats. Dit zijn momenten om het ouderschapsplan onder de loep te nemen en te wijzigen waar nodig.

3. Betrek je de kinderen wel of niet bij het opstellen van het ouderschapsplan?

De ouders hebben ideeën over hoe de afspraken eruit zouden moeten zien, maar de mening van de kinderen telt ook. De kinderen zijn tenslotte diegene die heen en weer gaan tussen de ouders. Wanneer de ouders afspraken gaan maken over het ouderschapsplan, is het goed dat de mening van de kinderen ook gevraagd wordt. Het wil niet zeggen dat het kind moet kiezen, maar kinderen krijgen vaak meer mee van wat gaande is dan wordt gedacht. Het helpt daarom om de kinderen te betrekken en met hen te spreken over hoe zij het straks voor zich zien als papa en mama allebei in een ander huis wonen en waar zij zich zorgen over maken. Vertel jullie kinderen dat de scheiding niet hun schuld is.

Let op: het is wel handig om de kinderen te vertellen dat hun mening in de beslissing wordt meegenomen, maar dat papa en mama degenen zijn die beslissen. Jullie zullen namelijk niet altijd aan de wensen van de kinderen kunnen voldoen, hoe graag jullie dat misschien ook zouden willen.

Een groot misverstand is dat kinderen vanaf 12 jaar mogen beslissen in wat en hoe zij het ouderschapsplan in willen vullen. Dit is echter niet waar. Vanaf 12 jaar heeft het kind het recht om gehoord te worden, het zogenaamde “hoorrecht”, maar hij heeft niet het recht om te beslissen. Vanaf 18 jaar hebben ze dat recht wel.

4. Wat mag er absoluut niet ontbreken in een ouderschapsplan?

Het ouderschapsplan kan zo uitgebreid gemaakt worden als jullie zelf wensen. Wel stelt de wet een aantal minimumeisen. In het ouderschapsplan moeten in ieder geval afspraken staan over:
• Hoe de zorg en opvoeding geregeld wordt en hoe de omgang met de kinderen is geregeld;
• Hoe ouders elkaar informeren/consulteren over belangrijke onderwerpen, zoals bijvoorbeeld de schoolkeuze;
• De kosten van de verzorging en opvoeding van minderjarige kinderen (kinderalimentatie).

5. Is het verplicht om een ouderschapsplan te laten opstellen door een mediator?

Nee dit is niet verplicht. Als jullie er samen uit komen dan kunnen jullie dit zelf doen. Wel is het handig om het plan te laten checken door een mediator. Zo weet je zeker dat je een goed ouderschapsplan hebt dat ook aan de wettelijke eisen voldoet.